Với nhân dân Ấn Độ
Sự tôn sùng Gandhi
Có lẽ đã ngang ngửa
Với Thích Ca Mâu Ni.
Phản kháng bất bạo động
Chống lại thực dân Anh
Giành độc lập Ấn Độ
Từ đó ông nổi danh.
Hồi trước 30 tuổi
Cuộc sống ông rất thường
Tư chất và bản lĩnh
Lại có phần đáng thương.
Ông con nhà giàu có
Được học luật ở Anh
Nghe đồn, ông lười học
Chỉ chăm ghé lầu xanh.
Về nước hành nghề luật
Không ai dám thuê ông
Vì ăn nói ấp úng
Kiến thức luật cũng không.
Ngay cả khi lấy vợ
Ông tỏ ra tầm thường
Bị vợ cầm gậy đánh
Vác dao đuổi dọc đường.
Rồi ông bỗng nổi tiếng
Danh vọng vượt muôn người
Một nhân vật vĩ đại
Giữa thế kỷ hai mươi.
Ông muốn bất bạo động
Thì thực tế người ta
Tàn sát nhau đẫm máu
Vì tôn giáo mà ra.
Ấn giáo và Hồi giáo
Hai phe chém giết nhau
Bốn mươi triệu người chết
Lòng ông thực buồn đau.
Một lần đang diễn thuyết
Ông kêu “Hey Rama!”
Một viên đạn hiểm ác
Máu tim ông chảy ra.
Đám tang ông cực khủng
Năm triệu người tham gia
Gần hai trăm nguyên thủ
Gửi phúng điếu thừ xa.
Thánh Gandhi tổng kết
Có bảy điều không hay
Sẽ gây loạn xã hội
Phải nhớ kỹ hàng ngày.
Thứ nhất, nhà chính trị
Quên nguyên tắc, kỷ cương
Dân hoang mang, lao khổ
Vì quan lại nhiễu nhương.
Thứ hai, kẻ giàu có
Lao động lại quá lười
Sớm muộn sẽ gieo vạ
Cho mình và cho người.
Thứ ba, nhà thương mại
Đạo đức lại bỏ qua
Chỉ chú trọng tiền bạc
Sẽ làm khổ người ta.
Thứ tư, trong giáo dục
Bản sắc bị đánh rơi
Lớn lên không nguồn cội
Lạc lõng giữa cuộc đời.
Thứ năm, trong vui thú
Ý thức để buông lơi
Hành vi thành ngu xuẩn
Giáng họa biết bao người.
Thứ sáu, nhà khoa học
Mà không có nhân văn
Lợi danh, ôm mộng lớn
Tự chuốc họa vào thân.
Thứ bảy, chỉ cầu nguyện
Mong thành quả thật nhiều
Luôn đòi hỏi mọi thứ
Chẳng hi sinh bao nhiêu.
Hạnh phúc là chân thật
Nói và làm song hành
Thân tâm được thống nhất
Không sống kiểu bất minh.
(Trích Sách 100 Danh Nhân – Sang Đỗ 2020)
