Đạt một thành tựu, hình thành một cơ nghiệp dễ hay khó? Đương nhiên là rất khó! Nhưng khó hơn nữa là duy trì thành tựu. Các đế vương, các lãnh đạo nổi danh phần đa số làm được thành tựu nhưng để làm được vế tiếp theo thì rất ít.
Nguyên nhân do đâu? Hãy tham khảo cuộc đời của hai nhân vật lừng danh bên Trung Quốc là Tào Tháo và Hòa Thân.
TÀO THÁO
Hai thời điểm đáng nhớ nhất trong cuộc đời Tào Tháo là TRỐN CHẠY ĐỔNG TRÁC và NGÂM THƠ Ở ĐÀI ĐỒNG TƯỚC.
Ở thời điểm thứ nhất, ông ta tay trắng và cận kề cái chết. Lòng cẩn trọng và cảnh giác luôn đặt lên hàng đầu. Sức sáng tạo và sự khôn khéo, khiêm nhường cũng rất ổn định. Chính lẽ đó, Tào Tháo đã thâu dụng được bọn Giả Hủ, Quách Gia, Tuân Úc, Điển Vi, Hứa Chử, Chương Liêu, Tào Nhân, Tào Hông, Hạ Hầu Đôn…Sự nghiệp từ đó lớn dần lên.
Ở thời điểm thứ hai, Tào Tháo ở đỉnh cao chói lọi sự nghiệp mà đương thời không ai làm được. Bắt Lã Bố, dẹp Lưu Biểu, đánh Viên Thiệu, diệt Viên Thuật…Đất đai và binh lực trong tay Tào Tháo dồi dào chưa từng thấy. Điều gì xảy ra? Tháo nảy sinh tự mãn và mất đi sự cảnh giác. Một mẹo nhỏ của Chu Du cũng có thể lừa được Tháo. Điều mà Tháo khẳng định nếu cách đó 10 năm thì không thể nào mắc phải.
Bại trận Xích Bích, 80 vạn quân bị tiêu diệt, cũng từ sự kiêu ngạo và tự mãn đó mà ra. Mộng thống nhất giang sơn cũng theo đó mà đi vào mây khói.
HÒA THÂN
Đời nhà Thanh (vua Càn Long), Hòa Thân và Hòa Lâm là con của một viên quan lớn nhưng chẳng may bố mẹ đều qua đời khi hai anh em còn rất nhỏ. Biết mình thế lực yếu kém, hai anh em bán gia sản, vùi đầu vào học hành. Cả hai đều đỗ tiến sỹ rồi ra làm quan. Cả hai đều cầu tiến, khiêm nhường và luôn cảnh giác cao độ mọi hành vi, ứng xử của bản thân.
Đến khi được vua sủng ái, thâu được quyền hành, Hòa Thân đã tranh thủ tích lũy được một lượng tài sản khổng lồ nhờ tham ô, tham nhũng và kinh doanh phi pháp. Bảo kê cho những tiêu cục, ngân hàng, xưởng làm muối, buôn á phiện. Rồi ai muốn thăng quan đều phải qua cửa Hòa Thân. Một điểm quái lạ là Càn Long, cho dù rất thông minh và cơ trí nhưng không hề ngó ngàng đến hành động của Hòa Thân vì quá sủng ái người này.
Đáng lẽ khi Càn Long qua đời, các nhà bình luận nói, nếu Hòa Thân rút lui và nghỉ ngơi thì sẽ bảo toàn được tính mệnh và tài sản. Tuy nhiên, vấn đề là Hòa Thân đã chủ quan và mờ mắt. Sự cảnh giác và thông minh ngày xưa không còn sắc bén nữa.
Vua Gia Khánh nối ngôi Càn Long, đã lập mưu bắt cho kỳ được Hòa Thân. Trong khi đó, Hòa Thân vẫn điềm nhiên kê cao gối ngủ, không hề tính kế thoái lui, quy ẩn.
Vậy là chỉ mất nửa tháng, Hòa Thân đã bị tóm gọn. Bộ hình tịch thu toàn bộ tài sản của Hòa Thân, giá trị đếm được còn lớn hơn toàn bộ vàng bạc mà triều đình có trong kho.
“Stay hungry and stay foolish” của Steve Jobs và slogan của ông Phạm Nhật Vượng “Mãi mãi tinh thần khởi nghiệp” thật có ý nghĩa.
Nhưng biết khiêm cung nhìn lại bản thân trong khi đang ở đỉnh cao danh vọng quả là việc không dễ dàng gì.