NGUYỄN DU (1765 – 1820)
Dân Việt ai cũng biết
Truyện Kiều của Nguyễn Du
Một kiệt tác văn học
Tuyệt mỹ đến từng từ.
Dùng truyện Kiều xem bói
Luận Kiều đánh lô đề
Ngâm Kiều lúc trăng sáng
Khi thả diều trên đê.
Thế mới biết sức mạnh
Ghê gớm của Truyện Kiều
Ai ai cũng tập nó
Dù người giàu hay nghèo.
Ông còn viết văn tế
Cho thập loại chúng sinh
Một tấm lòng nhân ái
Thấm đẫm chất nhân tình.
Quê Nghi Xuân Hà Tĩnh
Nguyễn Du học vấn cao
Nhưng sinh thời loạn lạc
Nên vận số lao đao.
Thời đó nạn cát cứ
Chiến tranh xảy liên miên,
Dân tình sống khốn khổ
Vì thế sự đảo điên.
Khổ nhất là phụ nữ
Chồng đi lính phương xa,
Một thân gầy vò võ
Nuôi con, đợi đến già.
Câu chuyện về người vợ
Ngóng chồng trong đắng cay
Tay ôm con, hóa đá
Ra đời giai đoạn này.
Mọi giá trị đảo lộn
Con cái khinh mẹ cha
Trò giết thầy, cầu lợi
Vì đồng tiền mà ra.
Giới trí thức phong kiến
Chán quan trường đua tranh
Sống hoài nghi, phó mặc
Đấm gối, khóc năm canh.
Ở thời đạo đức xuống
Thì đồng tiền lên ngôi
Giới tinh hoa cam chịu
Sống nằm phục đợi thời.
Nguyễn Du bị vỡ mộng
Trước dòng nước chia hai
Trong bối cảnh nhiễu loạn
Ông không biết theo ai.
Nguyễn Du bị khống chế
Bởi tư tưởng trung quân
Nên ông ghét phản nghịch
Ghét khởi nghĩa nông dân.
Vì gông cùm tư tưởng
Ông chống đối Tây Sơn
Và căm thù Nguyễn Huệ
Mong có dịp rửa hờn.
Ông phủ nhận cống hiến
Và tài năng Quang Trung
Nghĩ Nguyễn Huệ quốc tắc
Không phải một anh hùng.
Khi Tây Sơn bị diệt,
Ông lại ra làm quan
Phục vụ cho Nguyễn Ánh
Giữ cuộc sống bình an.
Từng vài lần đi sứ
Chứng kiến cảnh khổ đau
Của nhân dân Trung Quốc
Lòng ông u uất sầu.
Thì ra trên thế giới
Nơi nào cũng như nhau
Chỉ có hai kiếp sống
Nghèo hèn và sang giàu.
Nguyễn Du luôn bênh vực
Thương những cảnh bần cùng
Những hồng nhan mệnh bạc
Như hoa trôi giữa dòng.
Những số phận bèo bọt
Những hoàn cảnh đắng cay
Những kiếp đời tủi nhục
Những oan trái đọa đày.