Theo như Tô Hoài kể
Hoàng Văn Thụ, người Tày
Ngay từ hồi còn bé
Đã làm thơ khá hay.
Học chữ Hán, quốc ngữ
Ông thông minh hơn người
Thầy giáo chỉ dạy một
Hoàng Văn Thụ hiểu mười.
Hăng hái chống giặc Pháp
Từ hồi là học sinh
Biểu tình, để tang lớn
Cho cụ Phan Châu Trinh.
Chủ biên báo Lao Động,
Chống đối Pháp công khai,
Ông bị địch lùng bắt
Phải trốn ra nước ngoài.
Thời gian sau về nước
Chỉ đạo Cứu quốc quân
Huấn luyện nhóm du kích
Trong khởi nghĩa Bắc Sơn.
Rồi ông bị Pháp bắt
Và kết án tử hình.
Ông không hề sợ hãi,
Một tấm gương kiên trinh.
Trước nổ súng, hành quyết
Pháp hỏi: Ông có cần
Đeo băng đen bịt mắt?
Ông nói: Tôi không cần!
Đêm trước hôm bị bắn
Nhìn trăng chiếu ngoài sân,
Ông viết thơ tuyệt mệnh
Gửi bạn đời Hoàng Ngân:
“Việc đời có thành bại
Miễn giữ trọn thanh danh
Phục thù đừng nản chí
Ngọc nát hơn ngói lành.
Dù thân đang nguy khốn
Chí dõi buổi tung hoành
Xin giữ lòng son sắt
Sau trước, một lòng thành.”
(Theo sách Đường phố HN mang tên Danh nhân, NXB Lao Động 2010; Truyện “Tuổi Trẻ Hoàng Văn Thụ” của Tô Hoài)