Có hai kiểu hiếu hạnh là hiếu hạnh kiểu bình dân và hiếu hạnh kiểu đại nhân.
Hiếu hạnh kiểu Thích Ca Mâu Ni, Jesus, Thích Nhất Hạnh, và các hiền giả, trí thức lỗi lạc (venerable men) là hiếu hạnh kiểu đại nhân.
Họ không có nhiều thời gian để ở bên cha mẹ và anh em họ hàng. Họ không nâng giấc, lo ăn lo mặc cho cha mẹ nhưng họ lo cho cả thiên hạ. Trí tuệ và đức hạnh của họ tỏa sáng khắp nơi. Chính vì lẽ đó, ánh sáng và công phước họ tạo ra bao phủ luôn cả cha mẹ và họ hàng, con cái.
Nghĩa là con cái, anh em, họ hàng, cha mẹ của họ được sống trong vòng yêu thương vĩ đại của họ (great wings of compassion), sống dưới đại phước mênh mông (an ocean of grace) mà họ tạo ra. Gọi là hưởng ơn phước gián tiếp, báo hiếu gián tiếp hoặc hồi hướng công đức.
Họ không lo nhà cửa, miếng ăn cho cha mẹ và con cái ở quê nhưng đã có người khác (vì mang ơn hoặc mến đức hạnh của họ) lo cho tất cả. Cha mẹ họ, con cái họ đi đâu cũng có chỗ ăn ngủ, có người ngưỡng mộ. Chỉ cần nói: Tôi là mẹ của X là đã được đón rước linh đình, tha hồ ăn chơi nhảy múa. Bạn vắng đứa con bằng xương bằng thịt nhưng bạn có hàng tỷ đứa con làm việc thay cho đứa con xương thịt.
Bạn có muốn con mình thành bậc đại nhân như vậy không? Hay bạn muốn con mình thực thi hiếu hạnh bình dân?
Hiếu hạnh bình dân nghĩa là luôn lo lắng cho cha mẹ theo nghĩa đen. Từ miếng ăn, giấc ngủ, ngôi nhà, con nối dõi tông đường. Cha mẹ cần đi viện thì con đưa đi, cha mẹ cần đi chơi thì con hầu hạ. Phần đa người ta nghĩ chữ HIẾU theo kiểu này. Tuy nhiên ngoài con cái ra, cha mẹ không còn được tiếng thơm, không có ơn phước bao la nào hơn nữa. Kiểu hiếu hạnh bình dân còn có thể gọi là báo hiếu trực tiếp.
Chính vì chỉ nghĩ chữ hiếu theo lối bình dân nên ta không giải thích được tại sao Thích Ca Mâu Ni lại bỏ cha mẹ, vợ con mà ra đi. Thích Ca bất hiếu hay có hiếu? Thích Ca bạc tình hay chung tình? Những câu hỏi đó làm nhức nhối lòng ta nếu ta chỉ nhìn với lăng kính bình dân.
Ta không thể nhìn thấy
Thực tướng của mặt trời
Vì mắt ta quá yếu
Chỉ là mắt người đời.
Một tâm hồn cao đẹp
Không thể được nhìn ra
Nếu tâm ta luẩn quẩn
Với định kiến ác tà.
Hãy cứ mơ ước, hãy cứ hy vọng con mình là bậc đại nhân bạn nhé! Tại sao không?
Hãy dạy con trở thành một đại nhân nhưng không cưỡng bức. Luôn luôn vui vẻ và hài lòng với mọi thứ. Người canh cửa và Phạm Nhật Vượng, chú tiểu nhỏ và thầy Thích Nhật Hạnh đều có ý nghĩa riêng để tồn tại. Ai cũng tuyệt vời cả.