Trong thiền học có khái niệm ép tâm, ức chế tâm. Nghĩa là tâm bạn dõi theo một đằng nhưng bạn dùng lý trí để ép nó về một nẻo khác hẳn, thậm chí ngược 180 độ.
Thiền ép tâm như vậy rất nguy hiểm. Có thể gây ra tẩu hỏa nhập ma hoặc điên loạn nếu bạn dùng lực ép quá mạnh và quá lâu.
Vậy cần cư xử sao cho đúng với những ác niệm?
Có hai cách như sau:
Một là bạn dùng trí tuệ phân tích, ta làm vậy thì có hậu quả gì, ta có nhất thiết phải làm vậy không, ngoài làm vậy, ta có thể làm cách nào khác không.
Hai là bạn dùng như lý tác ý, nhắc nhở mình không làm điều đó.
Bạn phải kết bạn, chơi vui và nô đùa với các ác niệm và tà niệm. Sau đó thuyết phục nó ra đi. Giống như đuổi Chí Phèo ra khỏi cổng thì không gì bằng nói với Chí vài lời tử tế, rót cho Chí một li rượu. Chí Phèo sẽ ra đi. Chứ hục hặc với Chí thì chỉ có nước tự sát. Nhưng đạt cảnh giới hòa hoãn, cười nói với Chí Phèo thì cả làng Vũ Đại chỉ mỗi Bá Kiến và Nam Cao làm được. Bá Kiến dùng trí, Nam Cao dùng tình. Cả hai đều cảm hóa được Chí.
_____
Trị bệnh ung thư và bệnh trầm cảm cũng như cư xử với Chí Phèo vậy. Nó khó vì người bệnh không hiểu nguyên lý vận hành của vũ trụ nói chung và bệnh tật nói riêng. Khi hiểu được thì họ cũng không làm được. Yêu thương kẻ thù, yêu cái bệnh tật (với lòng chân thành) không phải là điều nói là làm được ngay.
Kết quả là, bạn càng căm thù bệnh bao nhiêu, càng cố sức xua đuổi nó thì bệnh càng trở nên mạnh mẽ và bạo liệt hơn. Chẳng khác nào bạn đổ nước vào một đám cháy quá to. Thực ra chữa lửa thì người ta dùng phương pháp tuyệt vời nhất là cách ly đám lửa với oxi (O2) chứ không phải dùng nước đổ vào.
Người bị mắc chứng ung thư phải học làm bạn với ung thư trước đã. Sau đó hằng đêm tâm sự với nó:
Ung thư ơi, tôi rất cảm ơn bạn, nhờ bạn nhắc nhở tôi mới nhớ ra mình đã sống không tốt. Nhưng ung thư ơi, bạn có thể đi chỗ khác chơi không. Chỗ thân thể tôi không phù hợp với bạn đâu.
Được một thời gian sau, đương nhiên kết hợp với các phương án trị liệu khác nữa (không dao kéo) thì ung thư sẽ tự ra đi hoặc bạn sẽ ra đi trong vui vẻ và thanh thản.
Nhưng nếu bạn mắng chửi, sỉ vả, lăng mạ, đánh đuổi ung thư và trầm cảm, đặc biệt là dùng dao kéo cắt ung thư thì bạn nắm chắc vé ra đi. Bạn đi trước và ung thư đi sau trong tức tưởi và rên xiết.
Nguyên lý này của thiền học có thể áp dụng sang bán hàng, giáo dục.
Bạn không thể ép khách mua hàng. Bạn chỉ có thể đưa các lựa chọn và giúp khách của bạn lựa chọn.
Con của bạn cũng vậy. Hãy giúp chúng lựa chọn lối sống, lựa chọn nghề nghiệp bằng tri thức và hiểu biết hơn là ép chúng phải thế này, phải thế kia.
Cho nên, tôi đã từng nói, giáo dục, bản chất là tạo ra các điều kiện, hoàn cảnh để tư duy khởi sinh và phát triển chứ không phải mổ não, nhét chữ và ý nghĩ của thầy của mẹ vào như người ta đổ xăng được.
Cái ác, cái xấu, một ngày nào đó nhìn lại, bạn sẽ thấy chính nó đã giúp bạn tiến hóa và trưởng thành. Bạn định thoát lên mà không cảm ơn nó ư? Thật sai lầm vì chính nhờ nó mà trí tuệ và tình thương của bạn mới thăng hoa lên được.
Trịnh Công Sơn sẽ ra sao nếu không có chiến tranh đẫm máu ở Việt Nam? Trần Hưng Đạo sẽ ra sao nếu không có Nguyên Mông xâm lược?